“Jeetje, zijn er weer zoveel geurtjes vandaag?” Een vraag die ik geregeld gesteld hoor worden door het baasje aan de hond. Zeker in de trainingshal zijn er genoeg geurtjes te besnuffelen door menig hond. En toch zijn veruit de meeste honden niet zo erg geïnteresseerd in die geurtjes. Wat maakt dan dat de ene hond ‘snuffeliger’ is dan de andere?
Verschil in motivatie
Een hond kan verschillende motivaties hebben om te snuffelen. De meest voor de hand liggende is het verzamelen van informatie. Met name de honden die er eerder zijn geweest krijgen de aandacht. Ze lezen als het ware de roddelrubriek van het plaatselijke juffertje. Reuen kunnen een heel andere motivatie hebben, namelijk de geur van een loopse dame. Wanneer het om die specifieke geur gaat, zijn er meer signalen te zien aan de reu, zoals klapperen met de onderkaak. Verder zijn er natuurlijk ook rassen die van nature hun neus achterna gaan, omdat dit in vetgedrukte hoofdletters in hun DNA geschreven staat.
Overspronggedrag
Als het niets met loopse teven of de plaatselijke roddels te maken heeft en je hond is niet belast met het snuffel-gen, dan ligt de motivatie om te snuffelen veelal in het gebied van stress. Het snuffelen valt onder de zogenaamde oversprong gedragingen: kleine, schijnbaar irrelevante handelingen die optreden in conflictsituaties. Snuffelen is dus vermijdend gedrag en moet voor jou een wake up call zijn. Kiest jouw hond vaak voor snuffelen tijdens de training, dan is dat een teken dat er iets moet veranderen in die training. Je hond zit in een conflict. Dit kan zijn dat hij heel graag wil doen wat je van hem verwacht, maar dat dit lichamelijk ongemak veroorzaakt. Hij wil dus heel graag luisteren, maar het gevolg daarvan is pijn en dus vermijdt hij het liever. Een andere voorbeeld van een conflict kan onbegrip zijn. Je hond begrijpt niet wat je bedoelt en dat brengt stress met zich mee.
Lichamelijke oorzaak uitsluiten
Is je hond een fervent snuffelaar, zoek dan eens goed uit waarom dat is? Heb je een reu, leg je dan niet te snel neer bij “het zal wel een loopse teef zijn”. Ook wanneer je hond van een snuffel-ras is (denk aan Beagles, terriërs, etc), kan je niet zomaar er vanuit gaan dat het om instinct gestuurd gedrag gaat. Sluit altijd eerst lichamelijke gebreken uit. Een hond kan ontzettend goed pijn verbergen. Neem deze waarschuwing van je hond dus heel serieus. Zeker als je hond de gevraagde inspanning voorheen altijd met veel plezier heeft gedaan en nu niet meer, dan is dit een heel groot teken aan de wand. Laat hem dus goed nakijken door een ervaren fysiotherapeut of osteopaat. Zo’n ongemak kan heel goed ergens anders zitten dan alleen het skelet of de bespiering. Bedenk je ook goed of je hond fysiek wel in staat is om te doen wat je van hem vraagt. Een sport atleet gaat ook niet ongetraind een wedstrijd in.
Onbewust corrigeren
Heb je een lichamelijke oorzaak kunnen oplossen of uitsluiten, kijk dan eens goed naar je manier van training. Ben je wel duidelijk naar je hond? En hoe reageer je, wanneer je hond niet precies doet wat je van hem vraagt? Bedenk goed dat het herhalen van gedrag voor een hond slechts relevant is, wanneer het hem wat oplevert. Dit kan een speel zijn, wat lekkers, maar ook het vermijden van een correctie. En hoewel je wellicht niet bewust gebruik maakt van correcties, is het weldegelijk mogelijk dat je hond iets wel als een correctie ervaart. Zo wordt een van mijn honden bijvoorbeeld enorm onzeker van het herhalen van een oefening. Wanneer zij een oefening voor de derde keer moet uitvoeren, ook al is ze de eerste tweede keer enorm beloond voor haar inzet, dan zal ze het met minder enthousiasme uitvoeren of misschien helemaal niet. Het lijkt alsof ze de conclusie trekt “als het nou nóg niet goed was, dan kan ik het niet”. Wees je er dus van bewust dat je intenties niet altijd juist over hoeven te komen.
Onjuist gebruik van een speel-beloning
Het verkeerd belonen met een speeltje kan ook heel demotiverend of stressverhogend zijn voor je hond. Wat ik veel zie gebeuren bij het belonen met een speel, is dat de hond ongeveer 5 seconden de speel vast mag houden en dan direct weer in moet leveren. Honden hebben verschillende manieren van spelen. De een vindt vooral de strijd om de speel met de baas (het trekspel) fantastisch, voor de ander is het bemachtigen van die speel het helemaal (eenmaal in het bezit, is de speel niet meer interessant) en weer een ander wil er vooral even lekker mee rondrennen en de speel “doodschudden”. Het valt je misschien op dat “5 seconden vasthouden” niet in dit rijtje staat. Het werkt niet motiverend, wanneer je alleen even aan je beloning mag snuffelen, er alleen even van mag proeven of zelfs alleen even naar mag kijken. En strikt genomen is het wegnemen van iets wat je hond leuk vindt (in deze de speel) een negatieve correctie. Het is dus helemaal niet raar dat je hond na verloop van tijd steeds meer moeite krijgt om de speel weer los te laten of dan maar gaat snuffelen.
Motiveren van inzet
Zoals gezegd: voor een hond is het herhalen van een bepaald gedrag alleen interessant als het hem iets oplevert. Een wat meer onzekere hond, zal er baat bij hebben vaker beloond te worden. Maak de stappen waarin je de oefening opbouwt dus klein en behapbaar. Wij mensen hebben een bepaald beeld voor ogen van wat de hond moet uitvoeren, maar bedenk je dat de eerste uitvoering daarvan niet gelijk perfect hoeft te zijn. Zo krijgen leerlingen op school cijfers van een 1 tot en met een 10. Dit is niet voor niks. Een 10 is natuurlijk het ultieme, maar dat zegt nog niet dat als je je werk niet perfect hebt gedaan, je dan niet gewoon hartstikke goed bezig kunt zijn. Dus geef je hond ook een 8 of een 9. Geen perfecte uitvoering is niet fout, het is een hele goede poging die het belonen waard is. En wanneer je een verschil maakt tussen je 8 beloning (één voertje of kort spelen) en je 10 beloning (meerdere voertjes of uitgebreid spelen), dan zal je zien dat je hond gemotiveerd raakt om harder te werken voor die 10.
Negeer de signalen niet
Kortom, snuffelen is een heel natuurlijk gedrag bij de hond. Het is echter wel belangrijk te beseffen dat er verschillende motivaties ten grondslag kunnen liggen. Zie het veelvuldig snuffelen van je hond als een waarschuwing dat er iets niet helemaal klopt en er wat moet veranderen. Begin altijd eerst met het uitsluiten van lichamelijke ongemakken of onmogelijkheden en kijk daarna wat je kunt veranderen aan je trainingen. Kijk zorgvuldig naar je manier van belonen en zorg dat je intenties juist overkomen. Beloon elke poging en motiveer je hond om het nogmaals te proberen. De motivatie om te snuffelen, zal er door afnemen, net als jouw frustraties.
Veel trainingsplezier!